Samas 2

समास 2 - दशक १

दासबोध दशक पहिला – समास दुसरा : गणेशस्तवन ॥ श्रीराम ॥

ॐ नमोजि गणनायेका । सर्व सिद्धिफळदायेका ।

अज्ञानभ्रांतिछेदका । बोधरूपा ॥ १॥

माझिये अंतरीं भरावें । सर्वकाळ वास्तव्य करावें ।

मज वाग्सुंन्यास वदवावें । कृपाकटाक्षेंकरूनी ॥ २॥

तुझिये कृपेचेनि बळें । वितुळती भ्रांतीचीं पडळें ।

आणी विश्वभक्षक काळें । दास्यत्व कीजे ॥ ३॥

येतां कृपेची निज उडी । विघ्नें कापती बापुडीं ।

हो‍ऊन जाती देशधडी । नाममात्रें ॥ ४॥

म्हणौन नामें विघ्नहर । आम्हां अनाथांचे माहेर ।

आदिकरूनी हरीहर । अमर वंदिती ॥ ५॥

वंदूनियां मंगळनिधी । कार्य करितां सर्वसिद्धी ।

आघात अडथाळे उपाधी । बाधूं सकेना ॥ ६॥

जयाचें आठवितां ध्यान । वाटे परम समाधान ।

नेत्रीं रिघोनियां मन । पांगुळे सर्वांगी ॥ ७॥

सगुण रूपाची टेव । माहा लावण्य लाघव ।

नृत्य करितां सकळ देव । तटस्त होती ॥ ८॥

सर्वकाळ मदोन्मत्त । सदा आनंदे डुल्लत ।

हरूषें निर्भर उद्दित । सुप्रसन्नवदनु ॥ ९॥

भव्यरूप वितंड । भीममूर्ति माहा प्रचंड ।

विस्तीर्ण मस्तकीं उदंड । सिंधूर चर्चिला ॥ १०॥

नाना सुगंध परिमळें । थबथबा गळती गंडस्थळें ।

तेथें आलीं षट्पदकुळें । झुंकारशब्दें ॥ ११॥

मुर्डीव शुंडादंड सरळे । शोभे अभिनव आवाळें ।

लंबित अधर तिक्षण गळे । क्षणक्ष्णा मंदसत्वी ॥ १२॥

चौदा विद्यांचा गोसांवी । हरस्व लोचन ते हिलावी ।

लवलवित फडकावी । फडै फडै कर्णथापा ॥ १३॥

रत्नखचित मुगुटीं झळाळ । नाना सुरंग फांकती कीळ ।

कुंडलें तळपती नीळ । वरी जडिले झमकती ॥ १४॥

दंत शुभ्र सद्दट । रत्नखचित हेमकट्ट ।

तया तळवटीं पत्रें नीट । तळपती लघु लघु ॥ १५॥

लवथवित मलपे दोंद । वेष्टित कट्ट नागबंद ।

क्षुद्र घंटिका मंद मंद । वाजती झणत्कारें ॥ १६॥

चतुर्भुज लंबोदर । कासे कासिला पितांबर ।

फडके दोंदिचा फणीवर । धुधूकार टाकी ॥ १७॥

डोलवी मस्तक जिव्हा लाळी । घालून बैसला वेटाळी ।

उभारोनि नाभिकमळीं । टकमकां पाहे ॥ १८॥

नाना याति कुशुममाळा । व्याळपरियंत रुळती गळां ।

रत्नजडित हृदयकमळा- । वरी पदक शोभे ॥ १९॥

शोभे फरश आणी कमळ । अंकुश तिक्षण तेजाळ ।

येके करीं मोदकगोळ । तयावरी अति प्रीति ॥ २०॥

नट नाट्य कळा कुंसरी । नाना छंदें नृत्य करी ।

टाळ मृदांग भरोवरी । उपांग हुंकारे ॥ २१॥

स्थिरता नाहीं येक क्षण । चपळविशईं अग्रगण ।

साअजिरी मूर्ति सुलक्षण । लावण्यखाणी ॥ २२॥

रुणझुणा वाजती नेपुरें । वांकी बोभाटती गजरें ।

घागरियासहित मनोहरें । पा‍उलें दोनी ॥ २३॥

ईश्वरसभेसी आली शोभा । दिव्यांबरांची फांकली प्रभा ।

साहित्यविशईं सुल्लभा । अष्टनायका होती ॥ २४॥

ऐसा सर्वांगे सुंदरु । सकळ विद्यांचा आगरु ।

त्यासी माझा नमस्कारु । साष्टांग भावें ॥ २५॥

ध्यान गणेशाचें वर्णितां । मतिप्रकाश होये भ्रांता ।

गुणानुवाद श्रवण करितां । वोळे सरस्वती ॥ २६॥

जयासि ब्रह्मादिक वंदिती । तेथें मानव बापुडे किती ।

असो प्राणी मंदमती । तेहीं गणेश चिंतावा ॥ २७॥

जे मूर्ख अवलक्षण । जे कां हीणाहूनि हीण ।

तेचि होती दक्ष प्रविण । सर्वविशईं ॥ २८॥

ऐसा जो परम समर्थ । पूर्ण करी मनोरथ ।

सप्रचीत भजनस्वार्थ । कल्लौ चंडीविनायेकौ ॥ २९॥

ऐसा गणेश मंगळमूर्ती । तो म्यां स्तविला येथामति ।

वांछ्या धरूनि चित्तीं । परमार्थाची ॥ ३०॥

इति श्रीदासबोधे गुरुशिष्यसंवादे

गणेशस्तवननाम समास दुसरा ॥ २ ॥