Samas 4

समास 4 - दशक १

दासबोध दशक पहिला – समास चवथा : सद्गुरुस्तवन

॥ श्रीराम ॥

आतां सद्गुरु वर्णवेना । जेथें माया स्पर्शों सकेना ।

तें स्वरूप मज अज्ञाना । काये कळे ॥ १॥

न कळे न कळे नेति नेति । ऐसें बोलतसे श्रुती ।

तेथें मज मूर्खाची मती । पवाडेल कोठें ॥ २॥

मज न कळे हा विचारु । दुर्ह्हूनि माझा नमस्कारु ।

गुरुदेवा पैलपारु । पाववीं मज ॥ ३॥

होती स्तवनाची दुराशा । तुटला मायेचा भर्वसा ।

असाल तैसे असा । सद्गुलरु स्वामी ॥ ४॥

मायेच्या बळें करीन स्तवन । ऐसें वांछित होतें मन ।

माया जाली लज्यायमान । काय करूं ॥ ५॥

नातुडे मुख्य परमात्मा । म्हणौनी करावी लागे प्रतिमा ।

तैसा मायायोगें महिमा । वर्णीन सद्गुुरूचा ॥ ६॥

आपल्या भावासारिखा मनीं । देव आठवावा ध्यानीं ।

तैसा सद्गुारु हा स्तवनीं । स्तऊं ॥ ७॥

जय जया जि सद्गुखरुराजा । विश्वंभरा बिश्वबीजा ।

परमपुरुषा मोक्षध्वजा । दीनबंधु ॥ ८॥

तुझीयेन अभयंकरें । अनावर माया हे वोसरे ।

जैसें सूर्यप्रकाशें अंधारें । पळोन जाये ॥ ९॥

आदित्यें अंधकार निवारे । परंतु मागुतें ब्रह्मांड भरे ।

नीसी जालियां नंतरें । पुन्हां काळोखें ॥ १०॥

तैसा नव्हे स्वामीराव । करी जन्ममृत्य वाव ।

समूळ अज्ञानाचा ठाव । पुसून टाकी ॥ ११॥

सुवर्णाचें लोहो कांहीं । सर्वथा होणार नाहीं ।

तैसा गुरुदास संदेहीं । पडोंचि नेणे सर्वथा ॥ १२॥

कां सरिता गंगेसी मिळाली । मिळणी होतां गंगा जली ।

मग जरी वेगळी केली । तरी होणार नाहीं सर्वथा ॥ १३॥

परी ते सरिता मिळणीमागें । वाहाळ मानिजेत जगें ।

तैसा नव्हे शिष्य वेगें । स्वामीच होये ॥ १४॥

परीस आपणा ऐसें करीना । सुवर्णें लोहो पालटेना ।

उपदेश करी बहुत जना । अंकित सद्गु<रूचा ॥ १५॥

शिष्यास गुरुत्व प्राप्त होये । सुवर्णें सुवर्ण करितां न ये ।

म्हणौनी उपमा न साहे । सद्गु्रूसी परिसाची ॥ १६॥

उपमे द्यावा सागर । तरी तो अत्यंतची क्षार ।

अथवा म्हणों क्षीरसागर । तरी तो नासेल कल्पांतीं ॥ १७॥

उपमे द्यावा जरी मेरु । तरी तो जड पाषाण कठोरु ।

तैसा नव्हे कीं सद्गु रु । कोमळ दिनाचा ॥ १८॥

उपमे म्हणों गगन । तरी गगनापरीस तें निर्गुण ।

या कारणें दृष्टांत हीण । सदद्गुरूस गगनाचा ॥ १९॥

धीरपणे । म् उपमूं जगती । तरी हेहि खचेल कल्पांतीं ।

म्हणौन धीरत्वास दृष्टांतीं । हीण वसुंधरा ॥ २०॥

उपमावा गभस्ती । तरी गभस्तीचा प्रकाश किती ।

शास्त्रें मर्यादा बोलती । सद्गुचरु अमर्याद ॥ २१॥

म्हणौनी उपमे उणा दिनकर । सद्गुfरुज्ञानप्रकाश थोर ।

उपमावा फणीवर । तरी तोहि भारवाही ॥ २२॥

उपमे द्यावें जळ । तरी तें काळांतरीं आटेल सकळ ।

सद्गुसरुरूप तें निश्चळ । जाणार नाहीं ॥ २३॥

सद्गु रूसी उपमावे । म् अमृत । तरी अमर धरिती मृत्यपंथ ।

सद्गुररुकृपा यथार्थ । अमर करी ॥ २४॥

सद्गुररूसी म्हणावें कल्पतरु । तरी हा कल्पनेतीत विचारु ।

कल्पवृक्षाचा अंगिकारु । कोण करी ॥ २५॥

चिंता मात्र नाहीं मनीं । कोण पुसे चिंतामणी ।

कामधेनूचीं दुभणीं । निःकामासी न लगती ॥ २६॥

सद्गुीरु म्हणों लक्ष्मीवंत । तरी ते लक्ष्मी नाशिवंत ।

ज्याचे द्वारीं असे तिष्टत । मोक्षलक्ष्मी ॥ २७॥

स्वर्गलोक इंद्र संपती । हे काळांतरीं विटंबती ।

सद्गुतरुकृपेची प्राप्ती । काळांतरीं चळेना ॥ २८॥

हरीहर ब्रह्मादिक । नाश पावती सकळिक ।

सर्वदा अविनाश येक । सद्गुवरुपद ॥ २९॥

तयासी उपमा काय द्यावी । नाशिवंत सृष्टी आघवी ।

पंचभूतिक उठाठेवी । न चले तेथें ॥ ३०॥

म्हणौनी सद्गुरु वर्णवेना । हे गे हेचि माझी वर्णना ।

अंतरस्थितीचिया खुणा । अंतर्निष्ठ जाणती ॥ ३१॥

इति श्रीदासबोधे गुरुशिष्यसंवादे

सद्गुरुस्तवननाम समास चवथा ॥ ४॥