Samas 6

समास 6 - दशक १

दासबोध दशक पहिला – समास सहावा : श्रोतेजनस्तवन ॥ श्रीराम ॥

आतां वंदूं श्रोते जन । भक्त ज्ञानी संत सज्जन ।

विरक्त योगी गुणसंपन्न । सत्यवादी ॥ १॥

येक सत्वाचे सागर । येक बुद्धीचे आगर ।

येक श्रोते वैरागर । नाना शब्दरत्नांचे ॥ २॥

जे नाना अर्थांबृताचे भोक्ते । जे प्रसंगीं वक्तयाचे वक्ते ।

नाना संशयातें छेदिते । निश्चै पुरुष ॥ ३॥

ज्यांची धारणा अपार । जे ईश्वराचे अवतार ।

नांतरी प्रत्यक्ष सुरवर । बैसले जैसे ॥ ४॥

किं हे ऋषेश्वरांची मंडळी । शांतस्वरूप सत्वागळी ।

जयांचेनि सभामंडळीं । परम शोभा ॥ ५॥

हृदईं वेदगर्भ विलसे । मुखीं सरस्वती विळासे ।

साहित्य बोलतां जैसे । भासती देवगुरु ॥ ६॥

जे पवित्रपणें वैश्वानर । जे स्फूर्तिकिरणाचे दिनकर ।

ज्ञातेपणें दृष्टीसमोरे । ब्रह्मांड न ये ॥ ७॥

जे अखंड सावधान । जयांस त्रिकाळाचें ज्ञान ।

सर्वकाळ निराभिमान । आत्मज्ञानी ॥ ८॥

ज्यांचे दृष्टीखालून गेलें । ऐंसें कांहींच नाहीं उरलें ।

पदार्थमात्रांसी लक्षिलें । मनें जयांच्या ॥ ९॥

जें जें कांहीं आठवावें । तें तें तयांस पूर्वीच ठावें ।

तेथें काये अनुवादावें । ज्ञातेपणेंकरूनी ॥ १०॥

परंतु हे गुणग्राहिक । म्हणौन बोलतों निःशंक ।

भाग्यपुरुष काये येक । सेवीत नाहीं ॥ ११॥

सदा सेविती दिव्यान्नें । पालटाकारणें आवेट अन्नें ।

तैसींच माझीं वचनें । पराकृतें ॥ १२॥

आपुले शक्तिनुसार । भावें पुजावा परमेश्वर ।

परंतु पुजूं नये हा विचार । कोठेंचि नाहीं ॥ १३॥

तैसा मी येक वाग्दुर्बळ । श्रोते परमेश्वरचि केवळ ।

यांची पूजा वाचाबरळ । करूं पाहे ॥ १४॥

वित्पत्ती नाहीं कळा नाहीं । चातुर्य नाहीं प्रबंद नाहीं ।

भक्ति ज्ञान वैराग्य नाहीं । गौल्यता नाहीं वचनाची ॥ १५॥

ऐसा माझा वाग्विाळास । म्हणौन बोलतों सावकाश ।

भावाचा भोक्ता जगदीश । म्हणौनियां ॥ १६॥

तुम्ही श्रोते जगदीशमूर्ति । तेथें माझी वित्पत्ती किती ।

बुद्धिहीण अल्पमती । सलगी करितों ॥ १७॥

समर्थाचा पुत्र मूर्ख जगीं । परी सामर्थ्य असे त्याचा आंगीं ।

तुम्हां संतांचा सलगी । म्हणौनि करितों ॥ १८॥

व्याघ्र सिंह भयानक । देखोनि भयाचकित लोक ।

परी त्यांचीं पिलीं निःशंक । तयांपुढे खेळती ॥ १९॥

तैसा मी संतांचा अंकित । तुम्हां संतांपासीं बोलत ।

तरी माझी चिंता तुमचे चित्त । वाहेलच कीं ॥ २०॥

आपलेंची बोले वाउगें । त्याची संपादणी करणें लागे ।

परंतु काहीं सांगणें नलगे । न्यून तें पूर्ण करावें ॥ २१॥

हें तों प्रीतीचें लक्षण । स्वभावेंची करी मन ।

तैसे तुम्ही संतसज्जन । मायेबाप विश्वाचे ॥ २२॥

माझा आशय जाणोनी जीवें । आतां उचित तें करावें ।

पुढें कथेसि अवधान द्यावें । म्हणे दासानुदास ॥ २३॥

इति श्रीदासबोधे गुरुशिष्यसंवादे

श्रोतेस्तवननाम समास सहावा ॥ ६॥