Samas 8

समास 8 - दशक ४

समास आठवा : सख्यभक्तिनिरूपण॥ श्रीराम ॥

मागां जालें निरूपण । सातवे भक्तीचें लक्षण ।

आतां ऐका सावधान । आठवी भक्ती ॥ १॥

देवासी परम सख्य करावें । प्रेम प्रीतीनें बांधावें ।

आठवे भक्तीचें जाणावें । लक्षण ऐसें ॥ २॥

देवास जयाची अत्यंत प्रीती । आपण वर्तावें तेणें रीतीं ।

येणें करितां भगवंतीं । सख्य घडे नेमस्त ॥ ३॥

भक्ति भाव आणी भजन । निरूपण आणी कथाकीर्तन ।

प्रेमळ भक्तांचें गायन । आवडे देवा ॥ ४॥

आपण तैसेंचि वर्तावें । आपणासि तेंच आवडावें ।

मनासारिखें होतां स्वभावें । सख्य घडे नेमस्त ॥ ५॥

देवाच्या सख्यत्वाकारणें । आपलें सौख्य सोडून देणें ।

अनन्यभावें जीवें प्राणें । शरीर तेंहि वेंचावें ॥ ६॥

सांडून आपली संसारवेथा । करित जावी देवाची चिंता ।

निरूपण कीर्तन कथा वार्ता । देवाच्याचि सांगाव्या ॥ ७॥

देवाच्या सख्यत्वासाठीं । पडाव्या जिवलगांसी तुटी ।

सर्व अर्पावें, सेवटीं- । प्राण तोहि वेचावा ॥ ८॥

आपुलें आवघेंचि जावें । परी देवासी सख्य राहावें ।

ऐसी प्रीती जिवें भावें । भगवंतीं लागावी ॥ ९॥

देव म्हणिजे आपुला प्राण । प्राणासी न करावें निर्वाण ।

परम प्रीतीचें लक्षण । तें हें ऐसें असे ॥ १०॥

ऐसें परम सख्य धरितां । देवास लागे भक्ताची चिंता ।

पांडव लाखाजोहरीं जळतां । विवरद्वारें काढिले ॥ ११॥

देव सख्यत्वें राहे आपणासी । तें तों वर्म आपणाचि पासी ।

आपण वचनें बोलावीं जैसीं । तैसीं येती पडसादें ॥ १२॥

आपण असतां अनन्यभावें । देव तत्काळचि पावे ।

आपण त्रास घेतां जीवें । देवहि त्रासे ॥ १३॥

श्लोक ॥ ये यथा मां प्रपद्यंते तांस्तथैव भजाम्यहम् ।

जैसें जयाचे भजन । तैसाचि देवहि आपण ।

म्हणौन हें आवघें जाण । आपणाचि पासीं ॥ १४॥

आपुल्या मनासारिखें न घडे । तेणें गुणें निष्ठा मोडे ।

तरी गोष्टी आपणांकडे । सहजचि आली ॥ १५॥

मेघ चातकावरी वोळेना । तरी चातक पालटेना ।

चंद्र वेळेसि उगवेना । तर्ह्ही चकोर अनन्य ॥ १६॥

ऐसें असावें सख्यत्व । विवेकें धरावें सत्व ।

भगवंतावरील ममत्व । सांडूंचि नये ॥ १७॥

सखा मानावा भगवंत । माता पिता गण गोत ।

विद्या लक्ष्मी धन वित्त । सकळ परमात्मा ॥ १८॥

देवावेगळें कोणीं नाहीं । ऐसें बोलती सर्वहि ।

परंतु त्यांची निष्ठा कांहीं । तैसीच नसे ॥ १९॥

म्हणौनी ऐसें न करावें । सख्य तरी खरेंचि करावें ।

अंतरीं सदृढ धरावें । परमेश्वरासी ॥ २०॥

आपुलिया मनोगताकारणें । देवावरी क्रोधास येणें ।

ऐसीं नव्हेत किं लक्षणें । सख्यभक्तीचीं ॥ २१॥

देवाचें जें मनोगत । तेंचि आपुलें उचित ।

इच्छेसाठीं भगवंत । अंतरूं नये कीं ॥ २२॥

देवाचे इच्छेनें वर्तावें । देव करील तें मानावें ।

मग सहजचि स्वभावें । कृपाळु देव ॥ २३॥

पाहातां देवाचे कृपेसी । मातेची कृपा कायेसी ।

माता वधी बाळकासी । विपत्तिकाळीं ॥ २४॥

देवें भक्त कोण वधिला । कधीं देखिला ना ऐकिला ।

शरणागतांस देव जाला । वज्रपंजरु ॥ २५॥

देव भक्तांचा कैवारी । देव पतितांसि तारी ।

देव होये साहाकारी । अनाथांचा ॥ २६॥

देव अनाथांचा कैपक्षी । नाना संकटांपासून रक्षी ।

धांविन्नला अंतरसाक्षी । गजेंद्राकारणें ॥ २७॥

देव कृपेचा सागरु । देव करुणेचा जळधरु ।

देवासि भक्तांचा विसरु । पडणार नाहीं ॥ २८॥

देव प्रीती राखों जाणे । देवासी करावें साजणें ।

जिवलगें आवघीं पिसुणें । कामा न येती ॥ २९॥

सख्य देवाचें तुटीना । प्रीति देवाची विटेना ।

देव कदा पालटेना । शरणागतांसी ॥ ३०॥

म्हणौनि सख्य देवासी करावें । हितगुज तयासी सांगावें ।

आठवे भक्तीचें जाणावें । लक्षण ऐसें ॥ ३१॥

जैसा देव तैसा गुरु । शास्त्रीं बोलिला हा विचारु ।

म्हणौन सख्यत्वाचा प्रकारु । सद्गुारूसीं असावा ॥ ३२॥

इति श्रीदासबोधे गुरुशिष्यसंवादे

सख्यभक्तिनाम समास आठवा ॥ ८॥