Samas 4

समास 4 - दशक ८

समास चौथा : सूक्ष्मपंचभूतेंनिरूपण

॥ श्रीराम ॥

मागील आशंकेचें मूळ । आतां होईल प्रांजळ ।

वृत्ति करावी निवळ । निमिष्य येक ॥ १ ॥

ब्रह्मीं मूळमाया जाली । तिच्या पोटा माया आली ।

मग ते गुणा प्रसवली । म्हणौनि गुणक्षोभिणी ॥ २ ॥

पुढें तिजपासाव कोण । सत्वरजतमोगुण ।

तमोगुणापासून निर्माण । जाली पंचभूतें ॥ ३ ॥

ऐसीं भूतें उद्भवलीं । पुढें तत्वें विस्तारलीं ।

एवं तमोगुणापासून जालीं । पंचमाहांभूतें ॥ ४ ॥

मूळमाया गुणापरती । तेथें भूतें कैंचीं होतीं ।

ऐसी आशंका हे श्रोतीं । घेतली मागां ॥ ५ ॥

आणिक येक येके भूतीं । पंचभूतें असती ।

ते हि आतां कैसी स्थिती । प्रांजळ करूं ॥ ६ ॥

सूक्ष्मदृष्टीचें कौतुक । मूळमाया पंचभूतिक ।

श्रोतीं विमळ विवेक । केला पाहिजे ॥ ७ ॥

आधीं भूतें तीं जाणावीं । रूपें कैसीं वोळखावी ।

मग तें शोधून पाहावीं । सूक्ष्मदृष्टीं ॥ ८ ॥